Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2020

Κυκλοφορία χρήματος - Υπερπληθωρισμός - Τα χρόνια της κατοχής και τα "μεγάλα" χαρτονομίσματα

Στην Μακροοικονομία, διδάσκουμε ότι η κυκλοφορία μεγάλης ποσότητας χρήματος και η συνεπαγόμενη άνοδος των τιμών (πληθωρισμός) οδηγεί στην μείωση της ανταλλακτικής αξίας του κυκλοφορούντος νομίσματος.
Έτσι έγινε και στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, στην Ελλάδα.
Με στοιχεία, μεταξύ άλλων, από την έκδοση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με τίτλο "Η νεότερη Ελλάδα και το νόμισμά της" της διδάκτορος οικονομικής ιστορίας κ. Κατερίνας Μπρεγιάννη, ας δούμε περιληπτικά τα νομισματικά γεγονότα εκείνης της εποχής.
Μετά την τριπλή κατοχή της Ελλάδας το 1941, την ιταλική, βουλγαρική και γερμανική, όλο το χρυσό κάλυμμα της Τράπεζας της Ελλάδος μεταφέρθηκε στη Νότια Αφρική. Στην Τράπεζα της Ελλάδος εγκαταστάθηκαν ένας Γερμανός και ένας Ιταλός επίτροπος. Τότε, για να καλυφθεί η νομισματική κυκλοφορία στη χώρα εκδόθηκαν τα Μάρκα Κατοχής, η Μεσογειακή Δραχμή και το Λέβα. Η διόγκωση όμως της νομισματικής κυκλοφορίας οδήγησε στην άνοδο των τιμών και στον υπερπληθωρισμό, πράγμα που επέφερε δραματικές συνέπειες στην επιβίωση των Ελλήνων. 
Γενικά, από το 1941 μέχρι και το 1944, τυπώθηκαν πολλά χαρτονομίσματα σε διάφορα λιθογραφεία της χώρας με τεράστιες ονομαστικές αξίες λόγω του καλπάζοντος πληθωρισμού με τελευταίο, στις 5 Νοεμβρίου 1944, αυτό του ποσού των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών. Τυπώθηκαν χαρτονομίσματα με ονομαστική αξία ακόμα και δισεκατομμυρίων δραχμών, που η ανταλλακτική τους αξία όμως ήταν μηδαμινή, Το χαρτονόμισμα των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών ακολούθησε τις εκδόσεις των 5, 25 και 200 εκατομμυρίων και 2 δισεκατομμυρίων.
Μέσα στα δραματικά γεγονότα της Κατοχής, το 1943 διοχετεύτηκαν τεχνητά χρυσές λίρες Αγγλίας στην αγορά της Αθήνας. Όμως, ούτε αυτό κατόρθωσε να ελέγξει τον υπερπληθωρισμό.
Το φθινόπωρο του 1943, είχε αυξηθεί πολύ η τιμή της χρυσής λίρας. Για παράδειγμα, στην Καρδίτσα μία χρυσή λίρα Αγγλίας ισούταν με 500.000 δραχμές τον Οκτώβριο, ενώ τον Δεκέμβριο έφτασε στις 1.250.000 δραχμές. Αυτό βέβαια είχε ως αποτέλεσμα στα χωριά να μην υπάρχουν αρκετά χαρτονομίσματα για την αγορά λιρών. Προς το τέλος της Κατοχής η τιμή της χρυσής λίρας έφθασε 1.633.540.989 προς 1 με έτος βάσης το 1941.
Στο διάστημα που ακολούθησε και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 1944, πραγματοποιείται η πρώτη μεταπολεμική νομισματική μεταρρύθμιση. Η δραχμή συνδέεται με τη χάρτινη λίρα Αγγλίας )1 χάρτινη λίρα = 600 δραχμές). Μια νέα δραχμή ισούται με 50 δισεκατομμύρια κατοχικών δραχμών. Η έκδοση του νομίσματος καλύπτεται από τα αποθέματα σε χρυσό της Τράπεζας της Ελλάδος που βρίσκονται στην Αγγλία.


Πηγές:
tvxs,gr
bankofgreece.gr
geonews.gr